Vücudun en kalın siniri olarak bilinen siyatik sinirinin gerilmesi, sıkışması veya deformasyona uğraması sonucu meydana gelen ağrı ve hareket güçlüğüne siyatik denir.
Tıp dilinde nervus ischiadicus olarak yeralan siyatik siniri belden başlayarak topuğa kadar devam eder ve bilinen en uzun ve geniş sinirdir. Siyatik siniri bulunduğu bölgede motor ve duyu fonksiyonlarını oluşturur bu nedenle de sinirin sıkışması, gerilmesi ya da deformasyona uğraması gibi durumlarda meydana gelen ağrının şiddeti belirgin seviyededir ve bu ağrılar siyatik olarak adlandırılır.
İnsan vücudundaki en uzun ve geniş tek sinir olan siyatik siniri omurganın bel bölgesinde yer alan 4. ve 5. omurlardan çıkarak, kalçanın orta noktasından ayak tabanına kadar devam eder.
Vücudun en önemli sinirlerinden biri olan siyatik sinirinin temel görevi bacağın kuvvetini ve hareketini sağlayan liflere sinyal göndermektir. Aynı zamanda kasların innerve edilmesini sağlayarak bel, bacak ve ayak bölgesindeki kasların sinirler aracılığıyla haberleşme ağını yönetir.
Siyatik ağrısının en belirgin temel belirtisi bel bölgesinden başlayan ve siniler boyunca arka kalçadan bacağına alt kısmına buradan da ayağa kadar yayılan ağrıdır.
Hareketle birlikte artan siyatik ağrısı özellikle otururken ve oturma pozisyonundan kalkma pozisyonuna geçerken zorlanmalara neden olabilir.
İleri safhalaradaki siyatik ağrısı, bulunduğu bölgelerde meydana gelen ağrı ile birlikte hissizlik ve hareket güçlüğüne yol açabilir.
Bacakta ve ayakta uyuşma, karıncalanma şekilde belirtilerle de gözlemlenebilen siyatik ağrısı, sinir sıkışmasının derecesine göre uyardığı kaslarda kuvvet kaybına neden olabilir.
Siyatik, omurlar arasındaki disklerin bozulması sonucu omurgada bulunan kemiklerin siyatik sinirine baskı yapmasıyla meydana gelmektedir. Genel olarak siyatik fıtıklaşmış bir disk sebebi ile ortaya çıkar.
Yaşa bağlı olarak disklerin sıvısını kaybederek bozulmaya uğrayabileceği gibi pek çok farklı dış etmenler siyatik ağrısının oluşmasına zemin hazırlayabilir. Bel, kalça ve bacak ağrısı olarak kendini belli eden siyatik, aşağıdaki nedenler sonucu ortaya çıkabilmektedir.
Aşırı Kilo Alımı: Kontrolsüz kilo alımı ya da obezite gibi etmenler omurganın taşıyabileceğinden fazla ağırlığı maruz kalmasına yol açarak disklerin fıtıklaşmasına ve siyatik ağrısının oluşmasına neden olabilir.
Hareketsizlik: Sedanter yaşam tarzı, kasların zayıflamasına, omurganın esnekliğinin ve direncinin azalmasına yol açarak siyatik ağrısına davetiye çıkartabilir.
Ağır Kaldırmak: Yanlış pozisyonda yük veya eşya ya da omurganın taşıyabileceğinden fazla yük kaldırmaya kaldırmaya çalışmak fıtıklaşmış disk beraberinde sinir sıkışması ve siyatik oluşumuna yol açabilir.
İleri Yaş: Yaş alma ile birlikte kemik ve kemik çevresindeki dokularda meydana gelen zayıflamalar ve disklerde görülen sıvı kayıpları siyatik sinirinin sıkışmasına ve siyatik ağrısına neden olabilir.
Diyabet: Özellikle şeker hastası olan kişilerde sinir sistemi hasarları ile sıkça karşılaşılabilmekte ve bu kişilerde siyatik ağrısı daha sık görülmektedir.
Hamilelik: Gebelik döneminde kilo artışı görülebileceğinden bu durum omurlar üzerinde fazla baskı uygulayarak siyatik sinirinin sıkışmasına ve sinir sıkışmasına bağlı olarak siyatik ağrısının görülmesine neden olabilir.
Travma: Trafik kazaları, spor yaralanmaları ve diğer yaralanmalar sonucu siyatik ve etrafındaki konunun hasar görmesine bağlı olarak siyatik ağrısı görülebilmektedir.
Siyatik ilk aşamada bulunduğu bölgeye bağlı olarak bel, kalça ve bacak ağrısı olarak kendini belli eder ve bu aşamada başvurulan ilk yönem ağrı kesici veya antiflamatuar ilaçlar ile ağrının azaltılmasının sağlanmasıdır.
Siyatik çok nadiren cerrahi operasyon gerektiren bir rahatsızlıktır ve genel olarak fizik tedavi, manuel terapi uygulamaları ve bu uygulamalar ile birlikte yürütülen medikal egzersizlerle siyatik ağrısı kontrol altına alınabilmektedir.
Siyatiğin nedenlerinin ortadan kaldırılmasına yardımcı olan tekniklerden bir tanesi Fizik Tedavi terapileridir. Fizik tedavi zayıflayan kasları güçlendirmeyi amaçlayarak kişileri hareket etmeye teşvik eder ve hareket etmek siyatik ağrısının azalmasına yardımcı olur.
Fizik tedavi sırasında uygulanan sıcak kompres uygulamaları ağrılı bölgeyi rahatlatarak, iyileşmenin hızlanmasına yardımcı olur.
Fizik tedavinin bir parçası olarak da değerlendirilebilen manuel terapi, elle müdehale ile yapılan çeşitli manipülasyonlarla omurga diziliminin düzenlenmesine yardım ederek, siyatik siniri üzerindeki baskıyı azaltarak siyatik ağrısının giderilmesine yardım eder.
Aynı zamanda kasları güçlendirmeyi ve sinirler arasındaki haberleşmenin etkin bir şekilde sağlanmasını amaçlayan manuel terapi uygulamaları, uzman fizyoterapistler tarafından uygulandığında siyatik tedavisinde etkili ve başarılı sonuçlar veren bir yöntem olarak değerlendirilmektedir.
Doğru postürün sağlanması sağlıklı bir omurga için ne kadar gerekliyse siyatik ağrısının giderilmesi için de o derece önem taşımaktadır. Fizik tedavi ve manuel terapi uygulamaları ile birlikte eş zamanlı olarak yürütülen medikal egzersizler duruşu düzeltmeyi amaçlayarak kasları güçlendirmeyi sağlar.
Siyatik ağrısının giderilmesinden özellikle yoga ve pilates gibi egzersiz modelleri ayrıca yarar sağlamaktadır. Uzman fizyoterapistler kontrolünde uygulanan egzersizler ile vücudun yeniden esnekliğinin kazandırılması sağlanarak, zayıf kas gruplarının güçlendirilmesi hedeflenir.
Ağrının hafifletilmesine ya da giderilmesini yardımcı olan medikal egzersizler ile omurlar tarafından uygulanan siyatik siniri üzerindeki baskının önlenmesi sağlanır. Ayrıca doğal ağrı kesici olarak bilinen endorfin hormonu düzenli egzersizler ile daha çok salgılanabileceğinden, medikal egzersizler aynı zamanda siyatik için ağrı kesici niteliğinde değerlendirilmektedir.