Menisküs rahatsızlıklarında yırtığın derecesine göre esnek bandaj ile istirahat, izometrik egzersizlerle kuvvetlendirme ve manuel terapi programları ile ameliyatsız tedavi uygulanabilmektedir.
Diz eklemini oluşturan uyluk ve bacak kemikleri arasında yer alan C şeklindeki elastik yapılara menisküs adı verilmektedir. Menisküsler biri iç diğeri dış olmak üzere her diz üzerinde iki taraflı konumlanır ve dize gelen yükleri emerek, kayganlığı artırır ve eklem sıvısının dengeli şekilde dağılımını sağlar.
Menisküsler diz hareket halinde iken kemiklerin sürtünüp, aşınmasını engelleyen kolajen liflerden oluşmuştur ve basınca dayanıklı elastik bir yapıya sahiptir. Özellikle sporcu yaralanması olarak bilinen menisküs yırtılması, dizi zorlayıcı hareketler sonucu kıkırdak parçanın aşınarak kopması ya da diz eklemlerinin arasına sıkışarak dizin kitlenmesi ve hareketinin kısıtlanmasına neden olur.
Menisküs yırtığı dizin sübvanse edemeyeceği ani bir baskı ve basınca maruz kalması sonucu meydana gelmekte ve bu sebeple halk arasında sporcu rahatsızlığı olarak bilinmektedir. Özellikle futbol gibi yoğun tekmeleme ve hızlı koşu içeren ya da basketbol gibi atlama ve dizi kırarak yön değiştirme hareketliliğinin gerektirdiği spor dalları ile uğraşan sporcular menisküs yırtığı riski ile karşı karşıya kalabilmektedir.
Menisküs yırtıkları, çoğunlukla aktif bir spor hayatının bir sonucu olarak değerlendirilse de spor yapmayan kişilerde de sıklıkla görülebilmektedir. Özellikle dizleri katlı bir şekilde çömelmek, ya da dizleri katlayarak uzun süre aynı pozisyonda oturmak menisküs yaralanmalarına yol açabilir. Bu nedenle özelikle ev hanımlarına , evde temizlik yaparken dizleri katlayarak yere çömelmek yerine süpürge veya el paspası kullanmaları tavsiye edilir.
Menisküslerin yaşla birlikte esneklik kabiliyetini yitirmesi ve zayıflamaya başlaması özellikle 65 yaş üstü bireylerin de menisküs yırtığı veya dejenerasyonu problemleri ile karşı karşıya kalmalarına yol açabilir. Ayrıca aşırı kilo da menisküs yırtıklarını tetikleyen önemli bir unsurdur. Bu nedenle sporcu rahatsızlığı olarak bilinen menisküs yırtığı, pek çok kişide görülebilen, yaşa ve hareket alışkanlıklarına bağlı olarak değişebilen bir diz problemidir.
Menisküs yırtıkları genel olarak dizde meydana gelen ağrı ile meydana gelir. Diz ağrıları sürekli olabildiği gibi belirli hareketlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Ayrıca menisküs yırtıklarının bir sonucu olarak dizde takılma, boşalma, atlama hissi veya diz kilitlenmesi de belirtiler arasında yer gözlemlenmektedir.
Menisküs yırtıkları ilk aşamada şiddetle ağrı ile ortaya çıkmayabilir. Fakat tedavi edilmezse ağrılar geceleri artarak, eklem kıkırdağında ve çevresinde iltihaplanmalara yol açabilir ve bunun bir sonucu olarak şişlik ve hareket kısıtlılığı meydana gelebilir.
Menisküs yırtılmalarında 3 ana belirti dizde meydana gelen ağrı, şişlik ve eklem kilitlenmesidir. 3 temel şikayetler ile muayeneye gelen hastalara öncelikle detaylı bir kontrol yapılır ve hastanın öyküsü dinlenerek MR tetkiki istenebilir.
MR tetkikinin yanısıra doğru teşhis ve tedavi yöntemi belirlemek için Mc Murray ve Ailey testleri de uygulanabilmektedir. Çünkü MR sonucunda menisküs yırtığı tespit edilmesine rağmen bazı durumlarda diz ağrısının sebebi yırtık olmayabilir.
Her diz ağrısının nedeni menisküs olmayacağı gibi her menisküs yırtığında tek çözüm ameliyat değildir. Menisküs yırtıklarının tedavisinde uygulanacak yöntemler yırtığın derecesi ve hastanın yaş ve fiziksel yapısına göre değişkenlik göstermektedir.
Menisküs yırtığı tedavisinde öncelikli olarak ağrının şiddetini düşürmek için inflamatuar ilaç tedavisine başlanır. Hafif dereceli yırtıklarda, deformasyona uğrayan diz bölgesine 3-4 gün süre ile soğuk su kompresi uygulanarak , hastalara esnek bandaj ile istirahat önerilir. 5 mm’den küçük olan yırtıklar istirahat sonrası uygulanacak izometrik egzersizler yardımı ile kendiliğinden kapanabilmektedir.
Hafif ve orta düzeyde meydana gelen menisküs rahatsızlıklarında medikal egzersizler ile birlikte uygulanan fizik tedavi programının bir parçası olan manuel terapi ile başarılı sonuçlar alınabilmektedir. Manuel terapi uygulaması ile ağrı ve hareket kısıtlılığı yaratan deformasyonlu bölge üzerine el ile mobilizasyon, fraksiyon ve manipülasyon yöntemleri uygulanır.
Manuel terapi ile birlikte yürütülen medikal egzersiz programları kasların güçlendirilerek menisküsün işlevsel formunun geri kazandırılması amaçlanır. Ayrıca menisküs tedavisi sırasında hastalar fazla kiloları varsa verilmesi yönünde teşvik edilerek iyileşme sürecinde diz üzerine uygulanan baskının en aza indirilmesi sağlanır.
Menisküs egzersizleri özellikle menisküs tedavisi sırasında dizin hareket kabiliyetinin yeniden kazandırılması için uygulanan iyileştirme amaçlı hareketler bütünüdür. Menisküs egzersizleri ile bacakların dizi destekleyerek diz çevresindeki kasların güçlendirilmesine yardımcı olunur ve menisküs dokusunun esnekliğinin yeniden kazandırılması sağlanır.
Menisküs yırtıkları ve deformasyonlarının en önemli belirtisi diz ağrılarıdır. Gün içerisinde artabilen ya da harekete bağlı olarak eşliğinde değişiklikler görülen menisküs ağrısının gidermek için antiflamuar ilaç tedavisinin yanı sıra diğer doğal yöntemlere başvurmak hızlı ve etkili sonuç almada yardımcı olabilir.
Harekete bağlı olarak gelişen menisküs ağrısını dindirmek için bacağı dinlendirmek başvurulacak en hızlı ve etkili yöntem olabilir. Dinlendirme aşamasında bacağınız 90 derece olacak şekilde uzatarak bir süre oturabilir, uzanabilir ya da koltuk değnekleri yardımı ile yürüyerek diz üzerine oluşabilecek baskıyı azaltabilirsiniz.
Buz kompresi özellikle ağrı ile birlikte görülen şişliklerin üzerine uygulanarak ağrı ve acıyı dindirmeye yardımcı olur. Buz kompresi en az 3 gün boyunca ya da diz üzerinde meydana gelen şişlikte iyileşme görülene kadar 3_4 saat düzenli aralıklarla uygulandığı taktirde başarılı sonuçlar alınabilinmektedir.
Menisküs yırtığına bağlı olarak gelişen ağrı ve şişkinlikleri gidermenin diğer bir yöntemi de neopren tipi bant ya da elastik bir bandaj ile bandajlama yöntemidir. Bandajlama tekniği dizin sıkışmasını sağlayarak ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur ve şişkinlerin giderilmesini sağlar.
Menisküs yaralanmaları çoğunlukla diz üzerine yapılan yanlış bir hareket ya da dizin fazla zorlanması sonucu meydana gelmektedir. Menisküs yırtığından korunmak için düzenli ve doğru egzersizler yapmak büyük önem taşır. Yaş ve fiziksel durumunuz göze alındığında kondisyon tipinize uygun egzersizler ile menisküs yaralanmalarının önüne geçebilirsiniz.
Ayrıca kilo kontrolü ve hareket alışkanlıklarını düzenleme de menisküs rahatsızlıklarından korunmanın bir diğer yoludur. Aşırı kilo diz kapağı üzerine baskı yapacağından menisküs yırtılmasına sebebiyet verebilmektedir. Dizi kıvırarak oturmak ya da çömelmek de menisküslerin aşınmasına ve dağılmasına sebep olabilir.
Kilo kontrolü ile ilgili problem yaşıyorsanız Fizyoritim Sağlıklı Yaşam Merkezinden destek alabilirsiniz. Vücut tipiniz ve yük kapasitesinize uygun beslenme ve egzersiz programları ile ideal kilonuza ulaşabilir, sağlıklı bir yaşam için büyük bir adım atabilirsiniz.